Penulisan Bibliografi Format APA Sistem

Penulisan Nota Rujukan & Bibliografi Gaya APA Sistem


Rujukan yang dimasukkan dalam teks, samada sumber rujukan itu telah diterbitkan atau tidak hendaklah direkodkan. Sebagaimana sistem Harvard, menulis nota rujukan gaya APA juga mengambil kira sumber rujukan atau bahan samada buku, jurnal, tesis, laman Web dan sebagainya.

1. Kaedah Menulis Nota Rujukan Bagi Bahan Yang Diambil Daripada Buku

Apabila mengunakan sistem ini, rujukan dalam teks hendaklah ditulis atas nama utama pengarang sahaja (tanpa nama ringkasannya) seperti berikut:

(i) Meletakkan tahun terbitan dalam kurungan selepas nama pengarang yang dirujuk. Contohnya:

“Menurut Brown (2005), salah satu faktor yang menyebabkan guru pendidikan khas meninggalkan bidang tersebut ialah kerana kurang menerima pengiktirafan”.


(ii) Jika nama pengarang tidak perlu ditulis dalam ayat, maka tuliskan nama dan tahun dalam kurungan. Contoh:

“Oleh itu, kajian menunjukkan salah satu factor yang menyebabkan guru pendiddikan khas meninggalkan bidang tersebut ialah kerana kurang pengiktirafan (Brown, 2005)”


(iii) Sekiranya bahan sumber yang dirujuk dihasilkan oleh dua pengarang, tuliskan nama kedua-dua pengarang. Contohnya:

“Mengikut Platt dan Olsen (1990) pula, sesuatu program pendidikan khas hanya akan dapat dilaksanakan dengan sempurna sekiranya guru-guru pendidikan khas menerima pengiktirafan daripada ibu bapa”


(iv) Bagi tiga pengarang atau lebih, tuliskan et.al selepas nama pengarang pertama. Contoh:

“Antara suasana tugas yang dialami oleh guru pendidikan khas dalam program percantuman masalah pendengaran yang mungkin boleh memberi kesan kepada pencapaian akademik murid adalah pengiktirafan (Podemsky et.al, 1995)”


(v) Gunakan huruf kecil (a,b,c), untuk mengenal pasti dua atau lebih penerbitan bagi pengarang yang sama dan dikeluarkan pada tahun yang sama. Contoh:

“Contoh perisian yang mengunakan bahasa pengaturcaraan kekangan ialah ILOG Solver (Puget dan Albert, 1994a)

“Pengunaan objek amat meluas, terutama dalam pengaturcaraan kepintaran buatan (Puget dan Albert, 1994b)


2. Rujukan Bagi Bahan Yang Diambil Selain Daripada Buku

i. Jurnal

Contoh Jurnal:

Herrington, A.J (1998). The Prototype as a construct in abnormal psychology. Journal of Abnormal Psychology, 90, 575-585

Cara menulis dalam teks:

Menurut, Herrington (1998)……………


ii. Tesis

Contoh tesis:

Fadilah Kamsah (2000). Kesedaran IT di kalangan Kakitangan awam: Satu Tinjauan. Unpublished thesis. UiTM: Fakulti Pengajian Maklumat.

Cara menulis dalam teks:

Fadilah Kamsah(2000), mengatakan bahawa……….


iii. Bahan dari Laman Web

Contoh Web

Clinton, J.E.(1999 september). Malaysia justice on trial. E. Journal. 4(4):12-15. Retrieved October 21, 2000, from the World Wide Web:http://www@babyrib.clnt.gov.com.

Cara menulis dalam teks:

…………….(Clinton, 1999).


B. Penulisan Bibliografi Gaya APA


Bibliografi ialah nama yang diberikan untuk senarai buku-buku, manuskrip dan dan lain-lain penerbitan yang dirujuk , diterang dan disusun secara sistematik. Ia terdapat dibahagian belakang akhiran sesebuah penerbitan bercetak. Penulisan bibliografi perlu mengikut format seperti berikut:

i. Mengikut turutan abjad

ii. Mengikut aturan yang dimulakan dengan nama pengarang, tahun terbit, tajuk, tempat terbit dan penerbit

iii. Baris kedua dan seterusnya ditulis ke tengah (1 tab)


Berikut ialah contoh-contoh bibliografi mengikut kaedah APA

Bahan bercetak

• Buku: Tiada Pengarang

A World of Strangers: Order and action in urban public space.(1999).2nd.ed. New York: Basic Books.


• Buku:Seorang pengarang

Lofland, L.(1999). A World of Strangers: Order and action in urban public space. New York:

Basic Books.


• Buku : Dua Pengarang

Lofland, L & Taylor, I (1999). The New Criminalogy: For a social theory of deviance. New York: Harper & Row

• Buku: Tiga Pengarang

Lofland,L., Young, J. & Taylor, I (1999).The new criminology: For a social theory of deviance. New York: Harper & Row

• Buku: Lebih dari tiga Pengarang

Lofland, L., et.al (1999). The new criminology : for a social theory of deviance. New York: Harper & Row.

• Buku Terjemahan

Rank. O. (1932). Psychology and the soul ( William Turner, Trans.) Philadephia: University of Pennsylavania Press.


• Buku dikarang oleh Badan Korporat

Commision on intergoverment relations (1995). Report to the President. Washington, DC: Author. Committee of public finance. (1999). Public Finance. New York:Pitman


• Buku Yang disunting

Friedman, R.J., & Katz, M.M. (Eds.) (1974). The psychology of depression: Contemporary theory and research. New York:Wiley.


• Manuskrip yang tidak diterbitkan

Hardison, R. (1983).On the shoulders of giant. Unpublished manuscript


• Artikel dari Majalah

Klinger, E. (2000, August). The power of daydreams. Psychology Today. 36-44. Shuttle crew studying ozone layer in atmosphere. (2000, April). Time. 34



• Artikel dari Akhbar

Mohammed Azam Noor. (1999, 3 july).’Why Ziana Zain as literary person for 1998?’ .New Straits Times : 25


• Artikel dari Jurnal

Herrington, A.J. (1998) The prototype as a construct in abnormal psychology. Journal of abnormal psychology, 90, 575-585.



• Tesis

Abdul Rahman Abdullah (2009). Kompetensi Komunikatif dan Strategi Komunikasi Bahasa Arab di Kalangan Pelajar Sek. Men. Keb. Agama di Negeri Selangor. Tesis Doktor Falsafah: Universiti Malaya.



• Doctoral Dissertation

Smith A.B. (1999). Anlysis of interaction process and sociometric relatins developed during theraphy with offenders on probation. :Unpublished doctoral dissertations. New York: New York University.


• Seminar/Proceeding

Ali Hanafiah, Datuk & Tun Shah Ashari. (12-17 August 1999). ‘The effect of DNA testing on convicted felons in Malaysia’. In Proceeding of the International Seminar on DNA Testing and Their Effects on Human Beings. Kuala Lumpur


• Kertas kerja persidangan

Sheehan, W.J. (1999, April). Wicked as hell itself:women in prisons of Georgian London. In the meeting of The Academy of Criminal Justice Sciences. U.K. : Georgia.


• Laporan

Organization for Economic Cooperation and Development. (1983). Assessing the impacts of technology on society. (Report). Washington DC: U.S.G.P.O.


• Kaset Audio

Kenny, G. (producer & singer). (1996). Kenny G the moment [cassette]. New York: Arista Records, Inc.


• Filem/Pita Audio

Habsah Hassan (producer) & Othman Hafsam (director). (2000). Soal Hati [Film]. Kuala Lumpur: Serangkai Film Sdn Bhd.

Capra, F. (Director & Producer). (1934). It happened one night [Film]

Capra, F. (Director & Producer). (1999). It happened one night [Videocassette]


• Bahan Permainan

Chess Set (1999). [Game] Selangor, Malaysia: Syarikat Perusahaan Plastik Ban Tong Sdn. Bhd


• Peta

Derbysgire, E. et al. (2000). Glacier map of Tasmania. [Map]. London: Royal Georgraphical Society.


• Gambar Potret

Rembrabdt. (1999). Two dancers on a stage.[Portrats]. London: National Gallery of Art.


• Bahan Relia

Human development models. (2000). [Realia]. Philadelphia: DCA Educational Products.


• Temuramah

Mahathir Mohamed (1999, April 20). Prime Minister Malaysia. Personal Interview. Kuala Lumpur.



• Mikrofom

James, William. (2000). The principles of psychology.[Microform]. 2nd.Ed.Los Angeles: University of Southern California.


• Program televisyen

The haze in Malaysia: impact on tourism. (2000 Disember). Majalah 3. With Norazlina Ridzwan. TV3. Damansara, Selangor: Sistem Televisyen Malaysia Berhad.


• Alat mudah alih-CD-ROM. Eg :BPO, GPO, IEEE.

• On line-INTERNET

Clinton, J.E. (1999) September). Malaysian justice on Trial. E. Journal. 4(4): 12-15. Retrieved October 21 2000, from the World Wide Web: http:www@babyrib.clnt.gov.com


• E-mail

Day, Martha. Mday@usage.uvm.edu. (30 Julay 1999). Review of film---Chicken Run. E-mail to Xia Li (XLI@moose.com).


# Bahan ini disusun dan diedit daripada web raihaniah.blogspot.com dan nota Bibliografi APA Sistem terbitan Perpustakaan Sultanah Bahiyah, UUM. Terima kasih.

Panduan Penulisan Proposal Tesis

Sesiapa yang ingin melanjutkan pelajar dalam Ijazah Tinggi atau postgraduate pasti buntu untuk menulis proposal tesis. Di sini, saya ingin kongsikan bersama panduan penulisan proposal tesis..ia hampir sama bagi universiti-universiti di Malaysia.

Panduan Penulisan Proposal Tesis (Kajian Kuantitatif)


Penulisan Proposal Tesis atau dikenali sebagai Cadangan penyelidikan yang dimaksudkan di sini adalah bertujuan untuk dijadikan asas pertimbangan bagi pemilihan calon ijazah tinggi di univerisiti-universiti dan juga dalam proses pengesahan bidang atau skop penyelidikan dalam pengajian ijazah tinggi. Kita hendaklah mengemukakan cadangan penyelidikan / proposal penyelidikan ini dalam bentuk yang berjilid dan kemas. Cadangan penyelidikan ini hendaklah menjelaskan elemen-elemen berikut:

1. Bidang kajian:

Menjelaskan bidang khusus bagi kajian yang akan dilaksanakan seperti bidang teknologi pendidikan, bahasa arab, syariah, pendidikan Islam dan sebagainya.


2. Tajuk:

Pernyataan tajuk ini hendaklah mampu menjelaskan persoalan pokok dan fokus kajian. Hakikatnya, dalam proses kita menulis tesis, tajuk yang kita tulis akan sering berubah. Tetapi, skop dan focus kajian kita perlu jelas.


3. Penulisan Bab-Bab dalam Proposal Tesis

Dalam penulisan proposal tesis, ia melibatkan tiga bab iaitu Bab 1: Pendahuluan, Bab 2 : Sorotan Kajian dan Bab 3 : Metodologi Kajian

Saya ingin kongsikan dahulu Bab 1 yang melibatkan tajuk-tajuk yang perlu dimasukkan dalam Bab 1.

Dalam Bab 1 PENDAHULUAN

Kemudian dimulakan dengan,

1.1      Pengenalan
1.2      Latar Belakang Kajian
1.3      Pernyataan Masalah
1.4      Objektif Kajian
1.5      Persoalan Kajian
1.6      Kepentingan Kajian
1.7      Skop Kajian
1.8      Kerangka Konseptual Kajian
1.9      Definisi Operasional
1.10    Kesimpulan


BAB 1 (Elemen-elemen dalam bab 1 yang perlu difahami dengan jelas) :

a. Latarbelakang masalah :

Membincangkan situasi timbulnya masalah yang akan dikaji. Keberkesanan perbincangan ini boleh dilihat pada kemampuannya untuk menampakkan masalah berkenaan dan pentingnya untuk diteliti dan didalami.


b. Pernyataan masalah/Permasalahan Kajian:

Pada bahagian ini calon hendaklah menyenaraikan masalah-masalah sebenar yang akan dikaji atau juga dikenali sebagai isu-isu mendorong kita memilih tajuk kajian. la dinyatakan dalam bentuk penjelasan tentang masalah atau isu-isu yang menjadi tumpuan kajian.


c. Objektif Kajian:

Di sini calon hendaklah menjelaskan halatuju kajian dan perkara-perkara yang diharap akan dapat dicapai di akhir kajian nanti. Pernyataan ini hendaklah jelas, rasional, serta relevan dengan masalah yang dikaji. Objektif hendaklah mampu dicapai dan pencapaiannya itu sewajarnya boleh diukur.


d. Persoalan Kajian

Daripada objektif kajian, kita bina soalan-soalan yang menjawap objektif kajian. Soalan kajian perlu jelas, berfokus dan selari dengan objektif kajian.


e. Hipotesis kajian (Jika Perlu):

Hipotesis ialah pernyataan sementara tentang hubungan antara unsur-unsur yang dikaji atau tentang cara penyelesaian bagi sesuatu masalah.


f. Kepentingan kajian:

Kita hendaklah menjelaskan kepentingan dan sumbangan kajian yang akan dilaksanakan terhadap bidang yang dikaji seperti dapat memantapkan penjelasan tentang sesuatu hukum, memperkemaskan sesuatu kaedah, membetulkan sesuatu fahaman atau seumpamanya. Juga kepentingan dan sumbangannya dalam menyelesaikan masalah yang dihadapi oleh masyarakat dan negara.


g. Skop kajian / Batasan Kajian:

Skop dimaksudkan batasan kajian yang akan dijalankan. Penjelasan ini penting bagi mempastikan penilai dapat memahami sempadan kajian berkenaan. Kita sebagai penyelidik perlu menjelaskan batasan atau limitasi dalam kajian kita seperti sampel kajian, tempoh kajian, limitasi tempat, skop metodologi kajian dan sebagainya.


h. Kerangka Konseptual Kajian

Kerangka Konseptual ini bermaksud satu bentuk kerangka konsep yang menerangkan secara ringkas bentuk kajian, hala tuju kajian, format kajian dan peringkat-peringkat atau fasa-fasa dalam kajian. Ia juga boleh diasaskan di atas mana-mana teori yang ada atau dibentuk sendiri berasaskan kajian-kajian terdahulu. Kerangka Konseptual ini akan menjadi panduan kepada kajian akan dilaksanakan.


i. Definisi Istilah / Definisi Operasional:

Defini Istilah ini melibatkan istilah-istilah penting dalam kajian. Ia perlu dijelaskan definisinya agar pembaca dapat memahami dengan lebih jelas kajian yang dijalankan. Dalam bahagian ini, definisi-definisi umum diberikan, seterusnya pengkaji perlu menetapkan definisi khusus dalam kajian tersebut.


Semoga selepas membaca post ini...pemahaman anda makin jelas.Post yang seterusnya, saya akan kongsi cara menulis proposal tesis bagi Bab 2 dan Bab 3.

Kebolehpercayaan Instrumen Temu bual dan Pemerhatian (Kualitatif)

Setiap penyelidikan memerlukan kesahan dan kebolehpercayaan. Ia dijelaskan dalam bab 3, metodologi kajian. Hari ini nak cuba edit proposal bab 3..sebelum edit, saya perlu ulangkaji dulu nota metodologi kajian...terutama nota kebolehpercayaan sesuatu intrumen. Kajian saya melibatkan gabungan kuantitatif dan kualitatif, manakala instrumen yang saya pilih adalah temu bual  dan pemerhatian bagi kualitatif. So..post kali ini saya nak kongsikan perihal reliability Intrumen Temu bual dan Pemerhatian..


Kebolehpercayaan Instrumen Temu bual (Kajian Kualitatif)


Kebolehpercayaan terhadap data-data yang dipungut daripada temu bual dibuat melalui rujuk silang secara sistematik terhadap maklumat yang disediakan oleh informan pada barisan yang sama. Kebolehpercayaan dicapai apabila maklumat yang sama diulang beberapa kali dalam satu barisan daripada seorang informan. Penyelidik boleh menggunakan teknik ini semasa proses pengkodan data melalui transkripsi temu bual

Satu lagi cara bagi mendapatkan darjah kebolehpercayaan dalam temu bual ialah, melalui pengulangan temu bual (re-interviewing atau repeated interviews) informan yang sama dalam sampel atau re-interview terhadap sub sampel yang kecil yang menjadi informan. Darjah kebolehpercayaan akan mencapai tahap tertinggi apabila sampel diambil secara probability (random) dan dipilih dari kawasan-kawasan yang berbeza. Sesi pengulangan temu bual dibuat dengan menanyakan soalan-soalan yang amat dikehendaki sahaja dan bukan mengulang semua soalan temu bual yang lepas42. Adalah dicadangkan agar seseorang penyelidik membuat pengulangan temu bual di zon-zon lokasi kajian yang berbeza-beza.


Kebolehpercayaan Instrumen Pemerhatian (Kajian Kualitatif)
kebolehpercayaan bagi teknik pengumpulan data melalui pemerhatian dilihat daripada cara dan proses pemerhatian dilakukan. Jika penyelidik membuat pemerhatian langsung maka ia boleh menambah nilai kebolehpercayaan maklumat-maklumat pemerhatian.


Satu lagi cara untuk mengukur kebolehpercayaan pemerhatian ialah melalui dua teknik berikut:

i. Tandem interview iaitu pengulangan pemerhatian (re-observation) dengan selang masa yang singkat (1 minggu) terhadap informan yang sama iaitu pemerhatian dibuat secara pertentangan peristiwa dengan item yang sama.

ii. Melakukan kedua-dua jenis pemerhatian; pemerhatian berstruktur (variabel ditentukan terlebih dahulu) dan pemerhatian turut serta (participant observation).


Terdapat 6 cara pemerhatian yang dicadangkan:

i. Structured observation : jika sampel diberi sesuatu dan ditempatkan di sebuah bilik, penyelididk pula menggunakan senarai semak item.

ii. Unstructured observation : memerhatikan sampel di satu tempat

iii. Semi-structured observation : jika penyelidik menggunakan senarai semak untuk membuat rating tingkahlaku sampel, ia sesuai dijalankan di satu tempat tertutup

iv. Participant observation : penyelidik turut serta melakukan aktiviti bersama-sama sampel.

v. Direct observation : penyelidik memerhatikan secara langsung sampel.

vi. Indirect observation : penyelidik memerhatikan dari jauh tanpa disedari oleh sampel.



Kebolehpercayaan dapatan kajian kualitatif juga akan dicapai apabila kedua-dua intensive interview (soalan temu bual disediakan terlebih dahulu) dan participant observation atau semi-structured observation (field notes) dibuat serentak dengan membuat perbandingan dapatan data melalui rating antara dua independent observers. Darjah kebolehpercayaan boleh ditingkatkan jika setiap perbandingan telah dibuat pada jarak masa sesuatu sesi sebelum dan selepas. Pada tahap ini, seseorang penyelidik hendaklah melakukan temu bual, diikuti dengan pemerhatian dan diakhiri dengan temu bual semula bagi melengkapkan data-data yang kurang jelas atau kurang lengkap.


Kebolehpercayaan data-data kualitatif boleh dibuat jika deskripsi (transkripsi) yang terhasil disemak oleh satu panel hakim yang terdiri daripada sekurang-kurangnya dua orang penyelidik bebas yang berwibawa. Sekurang-kurangnya 2/3 daripada data perlu disemak dan dipersetujui. Persetujuan yang dicapai antara panel hakim inilah yang akan menentukan kebolehpercayaan dapatan kajian, teknik ini diistilahkan sebagai discovery procedure.

Semoga maklumat ini bermanafaat buat para penyelidik..

Kebolehpercayaan Instrumen Soal Selidik (Kajian Kuantitatif)

Hari ini, saya luangkan masa menyemak semula nota kaedah penyelidikan untuk menulis proposal bab 3 tesis yang berkaitan dengan methodologi kajian. Kajian saya digabungkan kuantitatif dan kualitatif. Dalam kajian saya terdapat fasa..fasa 1 melibatkan analisis keperluan, instrumen yang saya gunakan adalah intrumen soal selidik..Di sini saya ingin kongsikan nota methodologi kajian yang berkaitan dengan mendapatkan releability bagi Intrumen Soal selidik dalam kajian kuantitatif. Semoga ia bermanafaat untuk semua..


Kebolehpercayaan Instrumen Soal Selidik (Kajian Kuantitatif)




Kebolehpercayaan instrumen ialah suatu nilai ukuran untuk menentukan ketekalan skor setiap item. Ketekalan bermaksud apabila item yang sama diuji beberapa kali kepada subjek yang sama pada selang masa yang berlainan tetapi tetap memberi skor keputusan atau jawapan yang sama atau hampir sama. Mengikut Campbell dan Fiske (1959), reliability diertikan sebagai; persetujuan antara dua usaha untuk mengukur sifat (trait) yang sama secara maksimum melalui kaedah yang sama.



Konsep pengukuran reliabiliti dalam kaedah kuantitatif khasnya penggunaan soal selidik direka untuk menguji kelompok soal selidik melalui kajian rintis (pilot test) yang bererti; satu ujian skala kecil (small-scale testing). Kajian rintis juga berupa permulaan percubaan (preliminary trial) sebelum item-item daripada ujian sebenar dikenakan pada sampel sebenar. Tujuan kajian rintis dibuat adalah untuk mendapatkan ketelusan data daripada ujian percubaan melalui kumpulan kecil individu. Tujuan lain adalah untuk menilai ketekalan (reliability) item daripada aspek; aras item, objektif item, kefahaman item, kebolehgunaan item dan arahan item itu sendiri. Jumlah sampel atau responden yang digunakan dalam kajian rintis biasanya tidak kurang daripada 20 orang sampel. Instrumen yang baik adalah instrumen yang dibina sendiri oleh penyelidik bagi maksud pengumpulan data dalam sesuatu kajian.

Pada umumnya terdapat tiga cara untuk menguji darjah kebolehpercayaan item (test):

i. Test-Retest Reliability.

Ia menjelaskan darjah skor yang sentiasa konsisten setiap masa apabila ia diuji. Instrumen yang sama dinilai secara berulang kali kepada kumpulan sampel yang sama, pada masa yang berlainan. Dua set data yang diperoleh akan dianalisis menerusi analisis korelasi untuk melihat kekuatan perhubungannya. Sekiranya pekali kolerasi (coefficients reliability) menghampiri nilai 1, maka kedua-dua set data tersebut mempunyai perkaitan atau perhubungan yang kuat ( instrumen mempunyai nilai kebolehpercayaan yang tinggi).


ii. Equivalent-Form Reliability

Dua set test yang berbeza tetapi mempunyai kandungan yang sama (variabel), sama jumlah item, sama struktur, sama aras kesukaran dan sama arahan). Kedua- dua instrumen tersebut akan diberikan kepada kumpulan sampel yang sama pada masa yang sama. Dua set data yang diperolehi akan dianalisis cara korelasi untuk mendapatkan pekali kolerasi (reliability coefficients). Skor yang diperolehi daripada kedua- dua sampel hendaklah dikoreletkan. Purata skor yang diperolehi daripada kedua-dua test ialah petunjuk kepada darjah reliabiliti.

Ia juga disebut sebagai Alternate-Form Reliability yang menunjukkan kepelbagaian skor dari satu form kepada satu form. Test-Retest dan Equivalent-Form Reliability boleh dikombinasikan bagi menilai stabiliti skor yang diperoleh pada setiap masa dan ditadbirkan kepada sejumlah sampel kecil. Teknik ini amat baik kerana item-item boleh digeneralisasikan dalam satu set item.


iii. Internal Consistency

Kaedah ini digunakan bagi menilai ketekalan dalaman instrumen. Hanya satu set item sahaja yang diuji kepada sejumlah kecil sampel. Terdapat tiga kaedah :

a. prosedur Split-Half : bagi instrumen yang panjang dan sukar ditadbir. Ia memerlukan pembahagian kepada dua kategori mengikut nombor genap dan nomber ganjil item, ditadbir pada dua masa yang berlainan dengan dua form test pada satu kumpulan sampel. Rumus Spearman-Brown Correction digunakan.

b. prosedur Kuder-Richardson : Ia juga disebut sebagai; Rationale Equivalent Reliability bagi menentukan bagaimana kesemua item dalam satu test berhubungan antara satu item dengan item yang lain, antara sub item dengan total item. Formula KR-20 atau KR-21akan digunakan bagi menilai reliabilitinya.

c. prosedur Cronbach Alpha : Ia lumrah digunakan bagi menilai pekali kolerasi koeffisyen yang berasaskan kepada purata korelasi item-item dalam satu test jika item-item tersebut berbentuk standard. Jika Item-item tidak standardised, maka purata covarian akan digunakan dalam analisisnya. Standardised item Alpha adalah dibuat bagi memperbandingkan varian perbezaan di antara dua Alpha, Alpha dan Standardised Item Alpha.


Pentafsiran pekali kebolehpercayaan yang boleh diterima mengikut pengamal penyelidikan dalam sains sosial ialah lebih daripada = .60. Dengan menggugurkan butiran-butiran yang merendahkan pekali tersebut (dalam construct dan indicator item), penyelidik boleh meningkatkan nilai reliabiliti terhadap alat ukur. Mengikut Mohd. Majid Konting (1993) tahap = 0.71 – 0.99 adalah tahap yang terbaik (71% - 99% kebolehpercayaan item oleh sampel). Fraenkel dan Wallen (1996) meletakkan nilai reliability item yang diterima pada tahap = 0.70 – 0.99. Kubiszyn dan Borich (2000) menentukan nilai = .80 - .90 reliability coefficients yang diterima.


Pada amalannya kebanyakan penyelidik menggunakan Cronbach’s Coefficient Alpha  untuk mengukur kebolehpercayaan item-item soal selidik (menggunakan skala Likert 5). Cronbach’s Alpha sesuai digunakan bagi :

i. menentukan ketekalan dalaman sesuatu konstruk (pembolehubah utama) item dan sesuatu indikator (pembolehubah kecil) dalam sub item,

ii. item-item yang berbentuk aneka pilihan jawapan yang diberi nilai 3 atau lebih poin (bukan untuk dichotomous item),

iii. mengira pekali kebolehpercayaan bagi data yang dipungut secara single occasion atau pungutan data secara cross-sectional dalam kajian survey.

Kesahan (validity) dan Kebolehpercayaan (reliability)

Kesahan (validity) dan kebolehpercayaan (reliability) instrumen amat penting bagi mempertahankan kejituan instrumen daripada terdedah kepada kecacatan. Semakin tinggi nilai dan tahap kesahan dan kebolehpercayaan instrumen maka semakin jitu data-data yang akan diperoleh bagi menghasilkan kajian yang baik dan berkualiti.


1. Kesahan Instrumen Soal Selidik (Kuantitatif).

Kesahan didefinisikan sebagai ketepatan (appropriateness), kebenaran (truthfulness), bermakna (meaningfulness) dan kebolehgunaan (usefulness) instrumen yang membolehkan data-data diinferenkan. Kesahan juga bermaksud ; persetujuan antara dua percubaan untuk mengukur trait yang sama secara maksimum dengan kaedah yang berlainan. Biasanya bagi instrumen soal selidik, seseorang penyelidik akan menggunakan teknik Criterion – Related Evidence untuk mengumpulkan bukti (collecting evidence) terhadap kesahan instrumen melalui sekumpulan pakar rujuk (expert judgment). Dengan itu penyelidik akan melantik beberapa orang pakar untuk mengesahkan instrumen kajian.


2. Kesahan Instrumen Temu Bual Dan Pemerhatian (Kualitatif)

Bagi kajian penyelidikan yang menggunakan pendekatan kualitatif melalui temu bual, pemerhatian dan dokumen dalam usaha pengkaji untuk mengumpulkan sebanyak mungkin maklumat atau data, penggunaan teknik triangulasi itu sendiri telah dapat memperkukuhkan kesahan kajian. Penggunaan teknik triangulasi (soal selidik, temu bual dan pemerhatian) yang digunakan secara serentak dalam sesuatu kajian hendaklah dibuat dalam bentuk equivalent form (kriteria dan konstruk item yang sama dalam pelbagai jenis instrumen).

Penggunaan teknik triangulasi seperti pungutan data-data yang diperoleh melalui sumber dokumen bukan sahaja boleh menyokong dan menambahkan bukti daripada pelbagai sumber lain, tetapi juga menolong mengesahkan maklumat yang didapati daripada temu bual dan pemerhatian. Keesahan dalam kajian berbentuk kualitatif (penggunaan temu bual, pemerhatian dan dokumen sebagai instrumentasi) tidak hanya tertumpu kepada hasil kajian tetapi keseluruhan proses penyelidikan.

Bagi seseorang penyelidik yang menggunakan kaedah survey, maka kesahan dalaman (internal validity) dan kesahan criteria (criteria validity) digunakan serentak bagi maksud membuat kesalahan kepada instrumen temu bual. Kesahan dalaman dilihat daripada aspek manipulatif kawalan dalam hubungan variabel-variabelnya. Dengan itu, teknik morale ballot dan cross-checking digunakan kedua-duanya serentak bagi memperkukuhkan nilai kesahan terhadap data, khususnya dalam temu bual. Atas saranan ini, biasanya penyelidik akan menggunakan dua orang informan (seorang lelaki dan seorang wanita) bagi setiap kajian bagi tujuan temu bual.

Manakala kesahan kriteria dalam temu bual dicapai melalui menemu bual individu yang benar-benar memiliki pengetahuan dan maklumat terhadap bidang kajian pengkaji. Biasanya bagi tujuan ini pula, penyelidik akan menemu bual beberapa orang informan dalam lokasi kajian yang berlainan asalkan sama ciri dan sifatnya. Manakala kesahan dalam pemerhatian dibuat melalui teknik kesahan konstruk (construct validity) iaitu dengan cara mengkategorikan peristiwa-peristiwa yang diperhatikan kepada beberapa kelompok (clusters) bagi variabel yang dikehendaki, kemudian membandingkan pemerhatian yang lalu dengan pemerhatian sekarang.


Tujuan penyelidik membuat kesahan instrumen adalah bagi menjamin keesahan

item-item (instrumen) agar bersifat ;

i. Defensibility (dapat dipertahankan – hasil kajiannya tepat dan berguna)

ii. Accuracy (ketepatan – menjawab persoalan kajian)

iii. Appropriatetness (kesesuaian – relevan dengan tujuan kajian)

iv. Meaningfulness (bererti – memberi makna terhadap data melalui skor)

v. Usefulness (kebolehgunaan – mampu membuat keputusan berhubung dengan apa yang cuba dicari atau dihasilkan kerana keputusan dari penilaian tersebut boleh menyediakan maklumat yang bermakna mengenai tajuk dan pembolehubah yang hendak diukur untuk menginferenkan data kajian).


* Esei ini diedit semasa kuliah methodology Dr Zawawi Ismail & Dr. Hj Ghazali Darussalam  di Universiti Malaya. Alhamdulillah subjek ini dapat 'A'...

Teknik Delphi : Satu Method Kajian

Teknik Delphi digunakan untuk kajian saya kerana teknik Delphi adalah merupakan kaedah yang terbaik untuk memperoleh persetujuan pakar dalam menentukan elemen-elemen yang boleh dimasukkan dalam reka bentuk modul tersebut.


Pendapat pakar digunakan untuk kajian-kajian yang melibatkan pembangunan sesuatu model atau produk telah bermula di RAND Corporation oleh Olaf Helmer dan Norman Dalkey dalam tahun 1953 yang mengkaji masalah-masalah tertentu dalam tentera .Kaedah Delphi mempunyai tiga sifat yang istimewa iaitu ketelusan, maklum balas terkawal dan analisis statistik kumpulan.


Linstone dan Turoff (1975) membentuk lima asas utama Teknik Delphi adalah:


1) Sampel dipilih secara individu dan setiap sampel tidak mengetahui jawapan sampel lain dalam panel pakar;

2) Sampel hanya mengetahui jawapan sampel lain pada pusingan kedua apabila penyelidik melakukan analisis data dan menghantar dapatan tersebut kepada setiap ahli panel;

3) Sampel tidak menerima sebarang tekanan dari mana-mana pihak mahupun sampel lain dalam menentukan jawapan soal-selidik mereka;

4) Data dianalisis secara statistik;

5) Data yang diberi oleh sampel adalah tiada pilih kasih (tidak bias) dan dengan demikian panel memainkan peranan untuk mencari penyelesaian atau mencapai konsensus.


Dewasa ini, kaedah Delphi telah meluas penggunaannya dalam bidang perniagaan, pendidikan, sains sosial, pengurusan pentadbiran, penilaian polisi, perancangan program dan isu-isu yang memerlukan perhatian  .Pelbagai konsep yang diberikan berkaitan kaedah Delphi, antaranya cara sistematik yang menggabungkan keputusan individu bagi memperoleh satu kesimpulan bersama (Helmer,1968), satu kaedah untuk mendapatkan dan menyaring pendapat panel yang terdiri daripada pakar sesuatu bidang (Dalkey,1972), dan tatacara pengundian panel responden (Hill dan Fowles,1975).



Berdasarkan kepada definisi dan konsep kaedah Delphi, dapatlah dirumuskan bahawa melalui kaedah ini responden bebas memberi pendapat dan disoal beberapa pusingan melalui surat atau e-mel. Kaedah ini dapat menggantikan perbahasan secara langsung dengan reka bentuk program penyelidikan yang biasanya dijalankan melalui soal selidik. Teknik Delphi juga merupakan teknik yang efisien dalam membuat telahan suatu kajian pada masa hadapan. Melalui teknik ini pendapat atau pandangan sekumpulan pakar dapat diperoleh tanpa perlu bersemuka di antara satu sama lain. Teknik ini digunakan untuk sesuatu bidang kajian atau program yang baru dan perlu diterokai pada masa hadapan serta belum dibangunkan lagi. Ia mengambil kira pandangan sekumpulan pakar dan tidak mempunyai teori yang bersifat formal. Penggunaannya yang sangat meluas dan menyeluruh dalam pelbagai bidang khususnya bidang pendidikan.


* Saya akan cuba uploadkan artikel yang berkaitan dengan method ini.